Cztery grupy uwarunkowań

Wiek i wielkość organizacji. Wpływ tych uwarunkowań wydaje się być oczywisty: inaczej wyglądają struktury organizacji starych i wielkich, a inaczej młodych, o małych rozmiarach. Nie można bezkrytycznie przenosić rozwiązań strukturalnych sprawdzających się w małych organizacjach, np. bezpośredniego komunikowania się i niskiego stopnia sformalizowania, na organizacje wielkie, w których takie ukształtowanie tych dwóch parametrów struktury spowoduje kryzys działania.

System techniczny organizacji rozpatrywany ze względu na stopień zaprogramowania i złożoność. Wyjaśnienia wymaga pojęcie stopnia zaprogramowania systemu technicznego. Odnosi się ono do możliwości precyzyjnego wyróżnienia w nim wszystkich etapów, faz, czynności, wraz z opracowaniem dokładnego sposobu realizacji. Im bardziej zrozumiały jest system w sensie opanowania technologii, im bardziej standardowy produkt, którego nie trzeba dopasowywać do indywidualnych potrzeb odbiorcy, tym wyższy stopień zaprogramowania. W organizacji

– 0 zaprogramowanym systemie technicznym można zastosować wąski podział pracy, formalizację i tworzyć jednostki wykonawcze o dużych rozmiarach, np. w fabryce wyrobów cukierniczych. Gdy system techniczny jest nieprogramowalny, czyli nie umiemy określić ci priori, jakie zadania i czynności złożą się na wykonanie końcowego wyrobu/usługi, w jaki sposób będziemy je realizować, kto ma być włączony do realizacji, na jaki czas i w jakim zakresie, musimy polegać na: koordynacji przez wzajemne uzgodnienia, doborze wykonawców o wysokich kwalifikacjach, decentralizacji uprawnień do podejmowania decyzji na poziom wykonawców itd.

Otoczenie analizowane z punktu widzenia dynamiki, zróżnicowania i wrogości

Organizacja działająca w szybko zmieniającym się otoczeniu, a więc np. w branżach, w których następuje szybki postęp techniczny, pojawiają się nowe produkty, zmieniają się preferencje klientów, nie może polegać na bezpośrednim nadzorze kierowniczym i formalizacji procedur. Jej struktura musi być elastyczna, zawierać wiele mechanizmów spajających, być relatywnie słabo sformalizowana, zdecentralizowana, stawiać na wysokie kwalifikacje pracowników. Przykładem może być firma oferująca usługi w zakresie przygotowania programów komputerowych dostosowanych do potrzeb klienta.

Otoczenie proste składa się z niewielu podobnych elementów, podczas gdy na otoczenie zróżnicowane składa się wiele różnych elementów (konkurentów, dostawców, odbiorców, władz państwowych i samorządowych, organizacji politycznych i społecznych, zmian prawnych, technicznych, społecznych itd.), które silnie oddziaływają na organizację, zmuszając kierownictwo do utrzymywania wielu kontaktów zewnętrznych, dostosowywania się i kształtowania korzystnej sytuacji. Zróżnicowanie otoczenia wymaga stosowania w organizacji wielu różnorodnych mechanizmów koordynacyjnych, w tym mechanizmów spajających.

Wrogość otoczenia, tworząca niekorzystne warunki działania dla organizacji (nasilona konkurencja, protekcyjna polityka państwowa wobec konkurentów, restrykcyjne i wymagające przepisy prawne itp.), najbardziej wpływa na rozkład uprawnień decyzyjnych, prowadząc do zdecydowanego zwiększenia stopnia centralizacji.