PODSTAWOWE PODEJŚCIA DO MOTYWACJI

Motywacja jest pojęciem o wielu różnych znaczeniach. Najczęściej rozumie się przez nie stan gotowości człowieka do podjęcia określonego działania. W tym rozumieniu jedni ludzie mają większą motywację do pracy, inni do uprawiania sportu, a jeszcze inni do prowadzenia dyskusji na dowolny temat. W tym rozdziale omawiamy motywację do działań realizowanych w organizacjach, a szczególnie do tych, które przyczyniają się do realizacji zadań i osiągania celów organizacyjnych.

Każda organizacja tworzy własny system motywacyjny, czyli system oddziaływań na swoich uczestników, którego celem jest zachęcanie ich do podejmowania zachowań korzystnych oraz unikania zachowań niekorzystnych z punktu widzenia całości. Brak takiego systemu mógłby powodować ograniczenie aktywności zawodowej niektórych pracowników jedynie do terminowego pobierania wynagrodzenia.

Problematyka motywacji jest przedmiotem zainteresowania wielu nauk, a szczególnie psychologii. W psychologii można wyróżnić trzy główne podejścia do motywacji: behawiorane, psychodynamiczne oraz poznawcze. Odpowiadają one podstawowym kierunkom w rozwoju tej dziedziny wiedzy.

W podejściu behawioralnym decydujące znaczenie w wyjaśnianiu zachowań człowieka przypisuje się czynnikom zewnętrznym. Zachowania ludzi są reakcjami na bodźce oddziaływające na nich z otoczenia. Bodźce zewnętrzne dzieli się na d o d a t n i e i ujemne. Pierwsze nazywane są nagrodami, drugie natomiast karami. Nagradzane zachowania człowieka ulegają utrwaleniu, a karane osłabieniu i eliminacji. Badania prowadzone przez behawiorystów wywarły duży wpływ na praktykę zarządzania, umożliwiły budowę bardziej racjonalnych systemów nagradzania i karania. W dalszej części rozdziału omawiamy najważniejsze zasady stosowania nagród i kar w organizacjach.