F.E. Fiedler i jego koncepcja – rozwinięcie

Stosując wyżej wymienione kryteria, Fiedler wyróżnił osiem typowych sytuacji kierowniczych i uszeregował je od najłatwiejszej do najtrudniejszej. Zostały one przedstawione w tabeli W sytuacjach: I, II, III i VIII (stosunkowo łatwych i najtrudniejszej) najlepsze efekty daje – jego zdaniem – kierowanie autokratyczne, natomiast w sytuacjach IV, V, VI i VII (o przeciętnym stopniu trudności) – kierowanie demokratyczne.

Rysunek Zależność pomiędzy stylem kierowania a sytuacją (kontinuum względnej przewagi) Źródło: Hellriegel, Slocum, op. cit., s. 344.

A oto jak Fiedler uzasadnia zależności pomiędzy cechami najłatwiejszej i najtrudniejszej sytuacji a racjonalnością stosowania autokratycznego stylu kierowania.

Sytuacja pierwsza najbardziej sprzyja kierownikowi. Podwładni cenią przełożonego (dobre kontakty emocjonalne), chętnie więc wykonują jego polecenia, tym bardziej, że proste zadania nie wywołują wątpliwości ani w momencie ich otrzymania, ani w trakcie realizacji. Oczekują na polecenia przełożonego. Są gotowi szybko i bez zastrzeżeń wykonać je, nie zwracając uwagi na szeroki zakres jego władzy.

Sytuacja ósma jest najtrudniejsza z punktu widzenia kierowania, gdyż charakteryzują ją złe kontakty emocjonalne na linii przełożony-podwładni, złożone zadania oraz wąski zakres władzy szefa. W takich warunkach kierownik nie dysponuje właściwie żadnymi wzmocnieniami, poprzez które mógłby oddziaływać na innych. Próby kierownia demokratycznego kończą się zwykle ignorowaniem przełożonego przez grupę. Nadzieje na sukces w tak trudnej sytuacji wiążą się tylko z autokratycznym stylem kierowania: jednoosobowym podejmowaniem decyzji, narzucaniem zadań i sposobów ich realizacji, ścisłym kontrolowaniem podwładnych. Dobrym tego przykładem może być sytuacja nielubianego przez uczniów nauczyciela prowadzącego przedmiot, który nie ma w ich szkole istotnego znaczenia dla uzyskania świadectwa. Liberalna postawa „pedagoga” będzie tylko sprzyjać nasileniu wagarowania oraz dalszemu spadkowi jego autorytetu. Rozsądniejszym wyjściem (z punktu widzenia nauczyciela i – „na krótką metę” – ze względu na interes uczniów i szkoły) wydaje się być kierowanie autokratyczne, które przynajmniej w pewnym stopniu zapewni utrzymanie dyscypliny w klasie.

Zasługa Fiedlera polega na tym, że nie ograniczył się do wyliczenia wyjętych z organizacyjnego kontekstu czynników, które wywierają wpływ na efektywność demokratycznego lub autokratycznego stylu kierowania, lecz skonstruował model wiążący najistotniejsze -jego zdaniem – uwarunkowania. Wykazał też, że racjonalny wybór sposobu oddziaływania na podwładnych musi uwzględniać konkretną „mieszankę” tych czynników. Większość badaczy procesów kierowania nie traktuje jednak ustaleń Fiedlera jako w pełni sprawdzonych i ostatecznych. Powszechna jest natomiast aprobata dla jego sytuacyjnego podejścia i sposobu prowadzenia badań.

Podkreślmy raz jeszcze: nie istnieje jeden uniwersalny styl kierowania, efektywny » każdej organizacyjnej sytuacji.


Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>