Formalizacja zachowań i procesów pracy przez opis stanowiska

Szeroka specjalizacja horyzontalna oznacza przydzielenie stanowisku szerokiej gamy różnorodnych zadań, których realizacja wymaga wielu umiejętności na wysokim poziomie. Najlepszym przykładem są wysokie stanowiska kierownicze, w opisie których znajdujemy długą listę zadań lub – częściej – zarysowane jedynie ogólne obszary aktywności i odpowiedzialności. Zarówno treść działań zarządczych, jak i sposób działania, nie są narzucone, kształtuje je osoba zajmująca stanowisko w relacjach ze współpracownikami, podwładnymi, osobami z zewnątrz. Od kierowników wymaga się kwalifikacji technicznych, interpersonalnych i koncepcyjnych, których podstawą jest wysoki poziom formalnego wykształcenia, stałe dokształcanie (w tym samokształcenie) zawodowe i ogólne. Taka sama charakterystyka dotyczy szeregu innych stanowisk organizacyjnych o szerokiej specjalizacji: radcy prawnego, inżyniera-konstruktora w dziale badawczo-rozwojowym, lekarza ogólnego, konsultanta naukowego i in.

Formalizacja zachowań i procesów pracy przez opis stanowiska, przepisy i procedury, a więc narzucenie zadań do wykonania, sposobów ich wykonania i reguł funkcjonowania w organizacji. Kształtując parametr formalizacji odpowiadamy na pytanie, w jakim zakresie praca na poszczególnych stanowiskach ma być regulowana za pomocą różnych dokumentów organizacyjnych (opisów, instrukcji, regulaminów, zaleceń, zakazów itd.), a także na ile te pisemne regulacje mogą pełnić rolę efektywnego instrumentu zarządzania. Formalizacja pracy rutynowej, na którą składa się wiele powtarzalnych czynności, jest możliwa i celowa, natomiast w sytuacji ciągle zmieniających się oraz niedookreślonych zadań, wymagających od realizatora kreatywnego podejścia, zbyt daleko posunięta formalizacja będzie antyspraw- nościowa.